Αποτίμηση των θερμοκρασιών του 2024

Σύνταξη/Επιμέλεια: Α. Μαμάρα Προϊσταμένη Τμήματος Κλιματολογίας

Ελλάδα

Χρησιμοποιώντας τα ιστορικά δεδομένα θερμοκρασίας μετεωρολογικών σταθμών της ΕΜΥ που λειτουργούν από το 1960 έως σήμερα, δημιουργήσαμε πλεγματικά δεδομένα  στα οποία εκτιμήθηκε η θερμοκρασία ανά 700 μέτρα περίπου, καλύπτοντας έτσι και τις περιοχές στις οποίες δεν υπάρχουν εγκατεστημένοι μετεωρολογικοί σταθμοί. Απο την ανάλυση των δεδομένων προκύπτει ότι:

• Το 2024 ήταν το θερμότερο έτος στην Ελλάδα από τα τελευταία 65 χρόνια (Εικόνα 1).
• Η μέση ετήσια θερμοκρασία στη χώρα το 2024 κυμάνθηκε από 3.2°C έως 22.0°C, ενώ κατά μέσο όρο ήταν 16.3°C (μέσος όρος 200.000 πλεγματικών σημείων στην ξηρά) (Εικόνα 2).

Εικόνα 1: Οι λωρίδες με μπλε αποχρώσεις αντιστοιχούν σε χρονιές που ήταν ψυχρότερες από την κανονική τιμή 1991-2020 (μέσο όρο της περιόδου 1991-2020), ενώ οι λωρίδες με κόκκινες αποχρώσεις αντιστοιχούν σε χρονιές που ήταν θερμότερες από αυτήν. Τα πιο έντονα χρώματα αντιστοιχούν σε χρονιές με τις μεγαλύτερες αποκλίσεις θερμοκρασίας από την κανονική τιμή.

• Η μέση ετήσια θερμοκρασία στη χώρα το 2024 ήταν 1.6°C πάνω από τον μέσο όρο της περιόδου 1991-2020 και 1.9°C πάνω από τον μέσο όρο της περιόδου 1981-2010 (Εικόνα 3).
• Η μέση ετήσια θερμοκρασία στη χώρα το 2024 ήταν 0.7°C υψηλότερη από το προηγούμενο θερμότερο έτος που ήταν το 2023.
• Στην Ελλάδα, τα τελευταία 13 χρόνια είναι θερμότερα από την κανονική τιμή 1991-2020.
• Η Ελλάδα το 2024 βίωσε το θερμότερο καλοκαίρι, οι μέσες θερμοκρασίες καλοκαιριού 2024 (Ιούνιος-Αύγουστος) ήταν 2.4°C πάνω από τον μέσο όρο 1991-2020.
• Επίσης, ο χειμώνας 2023/24 (Δεκέμβριος 2023-Φεβρουάριος 2024) ήταν ο θερμότερος χειμώνας στην ιστορία με τις μέσες εποχικές θερμοκρασίες να είναι 2.1°C πάνω από τον μέσο όρο 1991-2020.
• Η τελευταία πενταετία (2020-2024) ήταν θερμότερη από κάθε άλλη πενταετία, όλοι οι μήνες είχαν θετικές αποκλίσεις από την κανονική τιμή 1991-2020 και σε εννέα από τους δώδεκα μήνες, η μέση μηνιαία θερμοκρασία της 5ετιας 2020-2024 ήταν τουλάχιστον 0.5°C υψηλότερη από τον μέσο όρο της τριακονταετίας 1991-2020. Επίσης η μέση θερμοκρασία Δεκεμβρίου την πενταετία 2020-2024 ήταν υψηλότερη από κάθε άλλη πενταετία με 1.7°C πάνω από τον μέσο όρο της περιόδου 1991-2020 (Εικόνα 4).

Εικόνα 2: Χωρική κατανομή μέσης ετήσιας θερμοκρασίας 2024 με ανάλυση 700m.

Εικόνα 3: Αποκλίσεις μέσης ετήσιας θερμοκρασίας στην Ελλάδα από την κανονική τιμή 1991-2020. Οι αποχρώσεις του μπλε δείχνουν χρονιές που ήταν πιο ψυχρές από την μέση τιμή 1991-2020, ενώ οι αποχρώσεις του κόκκινου δείχνουν χρονιές που ήταν πιο ζεστές από αυτόν. Τα πιο έντονα χρώματα αντιστοιχούν σε μεγαλύτερες αποκλίσεις και η άσπρη διακεκομμένη γραμμή δείχνει τη γραμμική τάση.

Εικόνα 4: Αποκλίσεις μέσης μηνιαίας θερμοκρασίας ανά 5ετία. Κάθε ορθογώνιο δείχνει την απόκλιση της μέσης μηνιαίας θερμοκρασίας την συγκεκριμένη πενταετία (μέσος όρος πενταετίας) από την κανονική τιμή 1991-2020.

Ευρώπη

Η κλιματική υπηρεσία Copernicus για την Ευρώπη, ανακοίνωσε πρόσφατα ότι:

• Το 2024 ήταν η θερμότερη χρονιά που έχει καταγραφεί στην Ευρώπη, με τη μέση θερμοκρασία να είναι 10.69°C, δηλαδή 0.28°C υψηλότερη από την προηγούμενη θερμότερη χρονιά του 2020.
• Στην Ευρώπη, η ετήσια θερμοκρασία ήταν 1.47°C πάνω από τον μέσο όρο της περιόδου 1991-2020 και 2.92°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα της περιόδου1850-1900.
• Οι μέσες θερμοκρασίες της ευρωπαϊκής άνοιξης (Μάρτιος-Μάιος) και του καλοκαιριού (Ιούνιος-Αύγουστος) ήταν οι υψηλότερες που έχουν καταγραφεί για την εποχή, με 1.50°C και 1.54°C πάνω από τον μέσο όρο 1991-2020.

Εικόνα 5: Αποκλίσεις μέσης ετήσιας θερμοκρασίας στην Ευρώπη από την κανονική τιμή 1991-2020. πηγή: C3S/ECMWF

Κόσμος

Η κλιματική υπηρεσία Copernicus για τον πλανήτη, ανακοίνωσε πρόσφατα ότι:

• Τo 2024 ήταν το θερμότερο έτος στην ιστορία των καταγραφών θερμοκρασίας στον πλανήτη. Η μέση παγκόσμια θερμοκρασία να ήταν 15.1oC, τιμή που είναι 0.12 oC πάνω από το προηγούμενο θερμότερο έτος που ήταν το 2023.
• Μάλιστα το 2024 ήταν η πρωτη χρονιά που η μέση παγκόσμια θερμοκρασία ήταν 1.6^oC πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα (1850-1900) (Εικόνα 5), ξεπερνώντας κατά 0.1 oC, το όριο του 1.5 oC που είχε τεθεί από τη Συμφωνία του Παρισιού στο πλαίσιο της Σύμβασης Πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή για να μειώσει σημαντικά τους κινδύνους και επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
• Το 2024, οι ετήσιες θερμοκρασίες στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη (91%) ήταν πάνω από τον μέσο όρο της περιόδου 1991–2020. Οι θερμοκρασίες υπερέβησαν τον μέσο όρο κατά περισσότερο από 1°C σε περισσότερες από τις μισές (52%) χερσαίες περιοχές.

Εικόνα 6: Αποκλίσεις μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας από τα προβιομηχανικά επίπεδα (1850-1900). πηγή: C3S/ECMWF.91–2020. Οι θερμοκρασίες υπερέβησαν τον μέσο όρο κατά περισσότερο από 1°C σε περισσότερες από τις μισές (52%) χερσαίες περιοχές.

Εικόνα 7: Αποκλίσεις μέσης θερμοκρασίας το 2024 στον πλανήτη, από την κανονική τιμή 1991-2020. πηγή: C3S/ECMWF

Βασικά στατιστικά στοιχεία θερμοκρασίας για το 2024

Πίνακας 1: Βασικά στατιστικά στοιχεία θερμοκρασίας για το 2024 σε διάφορες περιοχές. Για τις εκτός Ελλάδας περιοχές, χρησιμοποιήθηκαν τα δεδομένα από την υπηρεσία Copernicus (πηγή: C3S/ECMWF). Η θερμοκρασία του πλανήτη αντιστοιχεί στην θερμοκρασία αέρα στην ξηρά και την θάλασσα. Οι θερμοκρασίες για την Ευρώπη και την Αρκτική αφορούν την θερμοκρασία αέρα μόνο στην ξηρά, ενώ οι θερμοκρασίες στους εξωπολικούς ωκεανούς (περιοχή από 60οN έως 60οS) αφορούν τη θερμοκρασία θάλασσας. Για την Ελλάδα χρησιμοποίηθηκαν τα ιστορικά και πλεγματικά δεδομένα της ΕΜΥ και αφορούν τη θερμοκρασία αέρα στην ξηρά.